در اینکه چرا ذوالقرنین را به این نام میخوانند وجوهی نوشته اند:

1: دو قرن زندگی کرد و مردم دو قرن و دونسل منقرض شدند و او باقی ماند و یا دو قرن حکمفرمایی او و خاندانش ادامه یافت.

2: یک بار ضربتی به طرف راست سر او خورد در گذشت و باز زنده شد. این است که در سرش دو شاخ و یا دو طرف سر مانند شاخ بلندی، بود که از این جهت وی را ذوالقرنین گفته اند. همچنین از حضرت صادق (علیه السلام) روایت است که«....او هم قوم خود را به راه راست هدایت و به یگانگی دعوت می کرد و آن  قوم  او را دو مرتبه ضربت زدند که بدین جهت او را ذوالقرنین گفته اند....»

3: وجه تسمیه دیگر این است که در تاج سلطنتش دو شاخ بود.

4: آنکه دو قرن یعنی دو طرف، شرق و غرب دنیا را گرفت و سلطنت کرد و سیر و تماشا کرد.

5: آنکه دو گیسو در جانب سرش بود.

6:آنکه خداوند نور و ظلمت را مسخر او کرد .

درباره شخصیت ذوالقرنین که در کتابهای آسمانی یهودیان ، مسیحیان و مسلمانان از آن سخن به میان آمده، چندگانگی وجود دارد و این که به واقع ذوالقرنین چه کسی است به طور قطعی مشخص نشده ‌است.

کوروش سردودمان هخامنشی، داریوش بزرگ، خشایارشاه، اسکندر مقدونی گزینه‌هایی هستند که جهت پیدا شدن صاحب دو شاخ واقعی درباره آنها بررسی‌هایی انجام شده، اما با توجه به اسناد و مدارک تاریخی و تطبیق آن با آیه‌های قرآن، تورات، و انجیل تنها کوروش بزرگ است که موجه‌ترین دلایل را برای احراز این لقب دارا می‌باشد. شماری از فقهای معاصر شیعه نیز کوروش را ذوالقرنین می‌دانند. آیت الله طباطبایی، آیت الله مکارم شیرازی و  آیت الله صانعی و آیت الله مرتضی مطهری از معتقدان این نظر هستند.

ازاین داستان افراد کم شماری از مردم مکه و مدینه خبر داشته‌اند که آن هم بیشتر اهل کتاب بوده‌اند، و این نکته از سیاق چند آیه با جمله «یسئلونک عن ذی القرنین» و «قلنا یا ذا القرنین» و «قالوا یا ذی القرنین» به خوبی بهره‌گیری می‌شود، (از آن میان نخست برمی‌آید که در پیش از اسلام این داستان بر سر زبان‌ها بوده ولی عده فراوانی از مردم می‌خواسته‌اند که درباره او بیشتر بدانند و یا اینکه می‌خواسته‌اند میزان دانایی پیامبر را از این موضوع جویا شده و او را به چالش بطلبند، که این موضوع در قرآن کریم در سوره کهف آیه 83 تا 98 بیان شده است .

دلایلی که ثابت می کند ذوالقرنین همان کوروش است:

1: ذوالقرنین قرآن شخصیتی است که خداوند به او تمکن در روی زمین و قدرت و اختیار داده است. و این با شخصیت کوروش که بر بخش عظیمی از آسیا و اروپا دست یافته و نخستین امپراطوری بزرگ تاریخ را تأسیس کرده است، توافق دارد.

2: ذوالقرنین قرآن موحد و خداشناس میباشد، و کوروش هم خداشناس و یکتا پرست بوده است.

3: ذوالقرنین اولین بار سفر یا لشکر کشی به سمت مغرب یا غرب داشته است و این با لشکر کشی کوروش به غرب ایران و شکست کروزس پادشاه لیدیا و تسلّط بر آن سرزمین انطباق دارد.

4: ذوالقرنین فرآن با قومی وحشی مواجه شده است و این با رفتن کوروش به سمت شمال و کوههای قفقاز و نبرد با اقوام وحشی «سکا» که به یک تعبیر همان یاجوج و ماجوج میباشند انطباق دارد .که هر دو هم برای نجات  مظلومین متوسل به ساختن سد شدند .

دلایل مخالفان :

کورش کبیر به دلیل شاخ دار بودن، ساختن یک سد خیالی یا ...  منتسب بودن به ذوالقرنین نیست بلکه آنچه  اهمیت دارد این است که برتری این انسان به دلیل روش زندگی، رفتارش با دیگران و منشور حقوق بشرش است. در زمانی که کشتن اسرا و نابود کردن دین، فرهنگ و شهرهای قوم شکست خورده امری کاملا طبیعی و اخلاقی محسوب می گردید. رفتار فردی مانند کورش کبیر شگفت آور است او هزاران سال از زمان خود جلوتر بود. او برای دلبستگی‏های زمینی حکمرانی می کرد و می جنگید اما آسمانی بود، او را مقایسه کنید با آنهایی که برای و به مقاصد آسمانی حکومت میکردند و می جنگیدند اما زمینی بودند .

سخن آخر :